جدا سازي سبوس از دانه
عمليات جدا سازي سبوس از دانه را عموماً به نام «مرحله سفيد كني» مي خوانند. اما گاهي اوقات به اين عمل «صيقل دهي» برنج نيز گفته مي شود. ولي آنچه كه بيش از همه مشخص شده اين است كه عمليات صيقل دهي اشاره به فرآيند جداسازي ذرات باقيمانده سبوس از دانه برنج بعد از مرحلهسفيد سازي دارد. دو روش جدا سازي لايه سبوس از برنج قهوه اي وجود دارد كه عبارتند از:
1- استفاده از سايش دانهها 2- استفاده از مالش دانهها
ماشينهايي كه بر اساس اين اصول براي جداسازي لايه سبوس از روي دانه ساخته شده و مورد استفاده قرار گرفتهاند به شرح زير ميباشند:
سفيد كن ها
سفيد كردن اولين مرحله جداسازي سبوس از دانه مي باشد. بر اساس دو اصل عنوان شده در بخش قبل، ماشینهای سفید کن به دو دسته كلي سفيد كن هاي سايشي و سفيد كن هاي مالشي تقسيم مي شوند. تقسيم بندي دقيق تر ماشين هاي فوق در ادامه توضيح داده شده است.
- ماشين هاي سفيد كن سايشي عمودي
در اين ماشين ها برنج قهوه اي از بالا وارد دستگاه شده و از محيط يك مخروط ناقص به سمت پايين حركت نموده و در بين مسير در اثر تماس با جداره خارجي و مشبك دستگاه، لايه سبوس از دانه جدا مي شود.
ماشين هاي سفيد كن سايشي افقي
اين نوع ماشين ها معمولاً جمع و جورتر از انواع عمودي مي باشند.ماشين شامل يك غلتک سايشي افقي بوده كه بر روي يك محور تو خالي سوار است. غلتک در داخل يك سيلندر مشبك با فاصله كمي از آن گردش نموده و در اثر تماس دانه با جدار سيلندر، سبوس آن جدا مي شود. در اين سيستم ها دمش هوا در داخل محور غلطك و حركت هوا به طرف بيرون باعث خنك شدن مجموعه شده و در نتيجه عبور هوا از بين برنج ها، درجه حرارت كم شده و بدين ترتيب مانع از بستن دانه ها مي شود.
سفيد كن هاي مالشي
به اين ماشين ها اغلب سفيد كن بادي يا فواره اي گفته مي شود. در اين ماشين دانه ها بر اساس مالش با يكديگر صورت سفید می شوند. پوست كن هاي تيغه اي در بسياري از موارد و بويژه در ايران به عنوان سفيد كن مالشي استفاده مي شوند. چنانچه سفيد كن مالشي به عنوان يك سيستم تبديل تك عبوري مورد استفاده قرار گيرد يعني برنج قهوه اي براي سفيد شدن فقط يك بار از درون سفيد كن عبور نمايد در اين حالت ظرفيت كار ماشين پايين بوده و در عين حال درصد شكست نيز بالا مي رود. اما چنانچه عمل سفيد كني به صورت عبور چند مرحله اي بوده و دانه ها پس از عبور از دو يا چند ماشين سفيد كن که به صورت سري، پشت سر هم قرار گرفته اند سفيد می شوند، در این حالت علاوه بر اينكه ظرفيت كار سيستم افزايش مي يابد درصد شكست نيز كاهش پيدا مي كند. اين امر بويژه در مورد ماشين هاي پوست كن تيغه اي كه به عنوان سفيد كن بكار گرفته مي شوند صادق مي باشد.
صيقل دهنده ها
در برخي از بازارهاي مصرف، برنج هر انداره سفيدتر باشد بيشتر مورد پسند قرار مي گيرد. لذا در مرحله تبديل سعي مي شود تا از ماشين هاي صيقل دهنده پس از سفيد كن ها استفاده شود. صيقل دهنده هاي برنج تا حد امكان لايه سبوس باقی مانده را از روي برنج جدا نموده، سطح دانه را صیقل داده و برنج را به رنگ روشن تري در مي آورند. اين نوع ماشين ها نيز از دو اصل سايش يا مالش براي كار خود استفاده مي كنند و همانند سفيد كن هاي سايشي به صورت صيقل دهنده هاي افقي و صيقل دهنده هاي عمودي مي باشند. توان مصرفي اين ماشين ها 30 تا 40 درصد كمتر از سفيد كن ها است. اساس كار صيقل دهنده هاي فوق مشابه سفيد كن هاي عمودي و افقي بوده با اين تفاوت كه از دقت و حساسيت بيشتري برخوردار مي باشند.
نظرات شما عزیزان: